Co to jest asertywność? Jak ją rozumieć? Czy na pewno się przydaje? Czy jest skuteczna? Czasem słyszę w tzw. nieformalnych rozmowach pracowników różnych firm lekko sceptyczne czy ironiczne komentarze typu: „ta asertywność jest teraz taka modna”, „ona jest asertywna, bo umie powiedzieć – nie” albo „ten to jest asertywny!” (w kontekście nieco obcesowego zachowania w stosunku do innych). Każdy z autorów powyższych stwierdzeń coś gdzieś usłyszał o asertywności, coś przeczytał, zapewne ma częściową wiedzę… Jednak zwykle bywa tak, że niepełne lub niejasne informacje powodują błędne wnioski czy nie do końca trafione interpretacje. Warto dobrze poznać istotę asertywnej postawy i komunikacji, aby móc uczyć się w pełni z niej korzystać zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym.
Dlatego spróbujmy przyjrzeć się prawdom i mitom na temat asertywności, które wybrzmiały w powyższych przykładach wypowiedzi. Czy to jest modne? Tak, w pewnym sensie już od lat asertywność staje się coraz bardziej popularna i coraz chętniej wykorzystywana. Ludzie wciąż przekonują się o jej skuteczności w budowaniu pozytywnych relacji (m.in. ze współpracownikami czy Klientami), w zapewnieniu sobie bezpiecznego terytorium psychologicznego, w zadbaniu o własne wartości, opinie, emocje z jednoczesnym zachowaniem szacunku dla odmiennych wartości czy poglądów innych osób. Jeśli coś się sprawdza w relacjach domowych i służbowych, daje nam komfort i korzyści płynące z konstruktywnej komunikacji to dlaczego mamy z tego nie korzystać?! Możemy określić, że jest to modne, przecież wielu z nas chciałoby dobrze rozumiane asertywne umiejętności u siebie rozwijać i uczyć się od tych, którym to świetnie wychodzi.
Czy asertywność to umiejętność mówienia „nie”? Nie do końca... Odmawianie to tylko jedna z wielu umiejętności, które zawierają się w asertywnej postawie. Asertywność to komfort bycia sobą, mocny filar własnego poczucia wartości z jednoczesną otwartością i szacunkiem dla potrzeb i wartości innych ludzi. Co za tym idzie asertywność to również umiejętność udzielania konstruktywnej informacji zwrotnej i dzielenia się odczuciami, to umiejętność udzielania i przyjmowania krytyki, ale także umiejętność udzielania i przyjmowania komplementów i pochwał. Asertywność to umiejętność wyrażania próśb, ale także odmawiania. To także umiejętność wyrażania własnego zdania, również w sytuacjach, kiedy inni mają odmienne opinie. Asertywność daje nam możliwość takiej komunikacji i funkcjonowania w relacjach z ludźmi, aby czuć się ze sobą dobrze, zadbać o własne granice, bez poczucia krzywdy czy poczucia winy w stosunku do innych osób.
Dzięki postawie asertywnej również negatywne emocje możemy wyrazić w taki sposób, aby nie obrazić swojego rozmówcy i nie zepsuć relacji. W związku z tym asertywność to nie tylko zadbanie o siebie, ale również uważność na innych. Asertywność nie jest zatem agresją, ale nie jest również uległością. To „złoty środek”, który umiejętnie wykorzystany może nam dobrze służyć zarówno w kontakcie z poirytowanym Klientem, roszczeniowym dzieckiem, jak i spychającym obowiązki współpracownikiem czy szefem. Korzyści z asertywnych zachowań jest wiele. W sytuacjach zawodowych np. z Klientem wewnętrznym czy zewnętrznym, asertywność dając nam akceptację zmian w sobie i innych oraz poczucie bycia sobą bez ograniczającego lęku jest świetnym narzędziem w różnych trudnych sytuacjach interpersonalnych. Asertywna komunikacja może nas wesprzeć w utrzymaniu konstruktywnej komunikacji z wściekłym Klientem, w radzeniu sobie z Jego obiekcjami sprzedażowymi i nie tylko, z Jego trudnymi emocjami czy werbalnym atakiem. Grunt to świadomość swoich praw i wrażliwość na prawa drugiej strony relacji. Asertywność daje większą pewność i skuteczność w relacjach z ludźmi. Pamiętajmy, że pracownik banku czy innej firmy może mówić otwarcie i egzekwować realizację potrzeb biznesowych oraz własnych w sposób komfortowy zarówno dla siebie, jak i dla innych. Warto pamiętać, że efektywna komunikacja wewnętrzna przekłada się również na jakość obsługi Klientów i efektywną komunikację zewnętrzną, która jest jednym z głównych czynników decydujących o sukcesie firmy.
A najcenniejsze jest to, że tych umiejętności możemy się ciągle uczyć, udoskonalać je tak, aby móc je stosować naturalnie w różnych sytuacjach. Przy tym zgodnie z zasadami asertywności wiemy, że mamy prawo zarówno do odnoszenia sukcesów, jak i do popełniania błędów. Jednocześnie ważne jest, że zawsze mamy wybór i to każdy z nas decyduje, czy chce być w danej sytuacji asertywny czy nie :)